Skip to main content

Am dro i - Afonwen - Lydia Matulla



Lawr lôn gul, droellog, di-ben lle mae’r cloddiau yn dalach na chawr yn fy mygu i ac ambell flodyn bach; llygad y dydd, pansi ac eirlys yn addurno ymylon y lôn. Gwehyriad ceffylau yn y pellter a’r coed yn canu cân tebyg i ditw tomos las. Ar pob troiad mae yna frigyn neu bluen unig a byddaf yn codi pob un er mwyn creu atgof melys. Mae’r coed trwchus ar yr ochr chwith yn awyr werdd ac oddi tana yna afon fychan yn llifo o’r môr ymlaen i afon Dwyfor. Sŵn ysgafn y dŵr yn cyffwrdd y cerrig llonnydd ar ei daith.

Wrth i'r lôn ddod i ben dechreua'r antur. Yn y pellter mae sŵn y llanw yn dod i mewn ac allan gyda blerwch wrth chwipio y cerrig a’r creigiau. Arogl halen a physgod yn nesau amdana i gyda theimlad fwy poenus y tywod sydd rhwng bodia fy nhraed yn trio dianc. Amlyga liw pendant y glas wrth gerddad ymhellach dros dwmpath tonnog o dywod meddal melyn sydd yn llithro i lawr i lle bu dyddiau braf yr haf yn gorwedd yn cael eu treulio neu ddyddiau rhewllyd y gaeaf wrth edrych ar y tonnau gwyllt yn rhuo. Draw ar yr ochr chwith mae dŵr yn diferu yn dawel i lawr i rywbeth tebyg i lyn. Trysorau o gerrig a chregyn â stori wahanol, gwymon yn gorweddian o gwmpas ar y tywod melyn. Ochr bella i’r llyn mae ein tŵr cerrig simsan ni dal i sefyll, ein prosiect cyntaf o ddangos cariad a chyd-weithio.

Ar ochr dde fy llygaid mae hoel ein traed ni yn darganfod crancod o dan gerrig trymion ac o dan ambell un yng nghanol y tywod gwlyb gludiog mae un cranc unig yn dianc oddi wrth oleuni yr haul tanbaid. Wrth gerdded ychydig pellach mae posibl darganfod tyrau bychan o dywod wedi codi ym mhob man gan lygwm. Mae dilyn rheini yn arwain chi at lonyddwch a chysur rwyf innau yn ei ddarganfod yma.





Comments

Popular posts from this blog

Am dro i Ben y Cil - Emrys Evans

  Pen Y Cil Ym mhen draw Llyn, mae pentir carregog yn ymestyn i'r mor, yn trio ei ora i gydio  yn yr ynys sydd yn gorwedd o'i flaen. Ar ddiwrnod cymylog o fis Medi, mae'r llystyfiant a oedd yn llawn lliw a bwrlwm ychydig fisoedd yn ol, yn sefyll yn frown ac yn grimp erbyn hyn. Mae'r aer yn dawel, dim ond swn y frwydr ddiddiwedd rhwng y creigiau a'r cefnfor, yn taro yn erbyn ei gilydd bob eiliad sy'n pasio. Bob hyn a hyn, mae sgrech yr wylan neu swn giat yn hollti trwy sain undonog y mor, cyn dychwelyd i'r gylchred gyfarwydd yna unwaith eto. Weithiau hyd yn oed, mae swn awyren yn ein hatgoffa o’r byd dynol, er ei bod yn ddigon hawdd anghofio amdano mewn lle mor wyllt. Yn aml, mae dwr mor yn ffrwydro i fyny o bob ochr, ac yn darparu haen o halan hallt ar y creigiau sydd ym mhobman yma. O flaen y pentir, mae llethr serth y parwyd, golygfa fygythiol i unrhyw un sydd yn rhoi ei lygaid ar y darn enfawr o graig yma. Ar olwg agosaf, mae cymlethdod enfawr i glo...

Ymsonau Bachgen mewn dau gyfnod gwahanol - Beca Hughes

Mae Beca wedi mynd ati i sgwennu dwy ymson... mwynhewch Ymson bachgen mewn dau gyfnod gwahanol yn ei fywyd Ymson Ifan: Yn ystod y rhyfel byd cyntaf Rhyddid. Be ‘di hwnnw? Peth diethr iawn i mi. Rwy’n breuddwydio am fynd tu draw i fynyddoedd Eryri a gweld y byd go iawn. Rwy’n breuddwydio am gael gweld y dinasoedd mawr a’r golygfeydd godidog; ymweld a’r llefydd mwyaf ysblennydd yn y byd. Rwy’n dyheu am gyfarfod pobl newydd, pobl wahanol i bobl y chwarel. Ond na, mae’r chwarel yn garchar ac yma fyddai fyth, diolch i Wil, fy ‘mrawd’. Mae o’n teimlo fel breuddwyd, ond yn fwy fel hunllef, ond dwi’n gobeithio deffro. Deffro o’r hunllef afiach dwi’n ei ganol. Wil yn listio, Wil o bawb! Ni fysa Wil yn rhoi niwed i bry heb son am ladd gyd-ddyn. Mi fydd o yn union fel oen i’r lladdfa yn y fyddin, dydi’r fyddim ddim yn le iddo. Rwy’n teimlo’n ddrwg am y peth, ond pam ddylwn i? Ei benderfyniad o ei hun oedd listio, penderfyniad gwirion iawn. Dwi’m yn gallu coelio yr hyn mae Wil wedi’i...

Porthoer - Ela Pari

Un o dasgau cynta'r flwyddyn yn aml ydy ysgrifennu am le arbennig.   A hithau'n flwyddyn y m ôr, lle sydd well 'na thraethau Ll ŷn? Mae’r allt serth yn fy ngollwng ar y tywod sidan melyn sy’n chwibanu cân o groeso. Fel ci yn llyfu ei glwyfau mae’r môr yn golchi olion traed y dydd ac yn sibrwd y byd i gysgu. Tu ôl i’r gorwel mae’r haul yn suddo gan adael lliw ei fachau mwyar duon yn y cymylau gwyn glân. Er bod y ias yn crwydro’n oer lawr colar fy nghot mae lliwiau cynnes yr awyr yn fy nghadw ar y traeth. Mae tirlithriadau fel crychau yn heneiddio wyneb y clogwyn tal, ond mae’r gwair gwyrdd yn dawnsio’n rhydd i gerddoriaeth yr awel. Yn focs clo yng nghesail y clogwyni mae’r caffi a’r siop yn cuddio trysorau lliwgar, plastig. Dros y ffordd mae’r creigiau caled du yn llechu crancod â crafangau parod, ambell i fwced coll a hanes trist y rhai fu arno. Wrth lusgo fy nhraed ar hyd y tywod euraidd i ben arall y traeth, mae ambell i bysgotwr yn pacio eu cadeiri...