Disgrifiad tymhorol - Cain Hughes

Câf fy nharo gan arogl aelwydaidd catrefol wrth gamu dros y ci defaid sy’n hawlio’i lle yn

nrws y tŷ, yn malio dim. Caeaf y drws yn gleb tu ôl i mi i nadu’r gwrês rhag dianc o gysur

pedair wal y tŷ. Gwn yn iawn beth sydd i swpar wrth i arogl lobsgows fy nghroesawu wrth i

mi gerddded trwy ddrws y gegin gan ffyrnigo’r bwystfil swnllyd sy’n godaran yn fy stumog. Â

hithau bellach yn ganol Rhagfyr, hongia addurniadau Nadoligaidd yma ac acw ar hyd y

waliau, a goleuadau bychain o gwmpas y ffenestri, eu melyn llachar yn cyferbynnu â düwch

bygythiol yr awyr. Mae oerfel y gaeaf ar ei orau ac yn byseddu gwadnau fy nhraed wrth i mi

gicio fy esgidiau o dan y fainc a chladdu fy nhraed yn fy slipas. Teimlaf blaenau fy mysedd

diffrwyth yn cynhesu wrth i mi’w hofran uwch ben yr Aga cyn llenwi’r tegell a’i roi ar ei phlât

. Sudda fy nhraed i ddyfnder y carped wrth i mi gamu mewn i’r parlwr a châf chwiff o wrês y

stôf goed ar fy nghroen wrth i’r carped fy arwain yn agosach at y tân. Yr unig olau sy’n

goleuo’r ystafell yw’r goleuadau o amgylch y lle tân a sydd yn gorffwys ar ganghenau’r

goeden ‘Dolig yng nghornel yr ystafell. Dawnsia fflamau’r tân yn fyw yng nghanol

llonyddwch yr ystafell a torra’r clecian cyson ar ddistawrwydd y tywyllwch trwm. Eisteddaf o

flaen y stôf am sbel i gynhesu ymhellach, y gwrês tanbaid yn cosi blaen fy nhrwyn. Wrth

ochr y tân safa tair canwyll, pob un wedi’u goleuo i wneud y lle edrych yn fwy cartefol,

chwedl Mam. Llenwa arogl cryf y ffrwythau sych ar y bwrdd yn gymysg ag arogl melys y

canhwyllau fy ffroenau wrth i mi astudio addurniadau sy’n gorchuddio’r goeden ‘Dolig. Wrth i

sŵn y tegell yn berwi ganu yn yn fy nghlustiau, âf yn ôl i’r gegin i wneud mygiad o de

gwyrdd a llenwi llond powlen o lobsgows i gynhesu fy nhu mewn.

Llusgaf fy nhraed yn ôl i gynhesrwydd y parlwr a gafael yn dynn mewn planced a swatio

rhwng breichiau’r gadair o flaen y tân. Wrth i’r nos nesáu a’r lleuad yn pician trwy’r ffenest,

dechreua’r glaw gilio a tharo’n ysgafn ar wydr y ffenest. Syllaf ar y fflamau melyn-oren yn

diflannu i ddüwch di-ddiwedd y simdda a llwyeidiaf y lobsgows i fy ngheg. Yng nghysur

pedair wal y parlwr, suddaf yn is i’r gadair a chollaf fy hun yn nistawrwydd cartrefol fy

nghartref.

Criw Cymraeg CMD